Tranh cãi gay gắt tại tọa đàm về "tịch thu xe người say rượu"

Tư Giang (TBKTSG Online) 
Đề xuất thu xe khi lái xe say rượu, hay đi vào đường cao tốc... tiếp tục gây chia rẽ tại một buổi tọa đàm tổ chức tại Hà Nội ngày hôm nay 11-3.

“Tôi đề nghị anh dừng ngay lại”, luật sư Trần Vũ Hải đứng bật dậy, nhoài người qua bàn chủ tọa để ngăn cản một luật sư phát biểu. Cũng như ông Hải, Phó chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Khuất Việt Hùng gần như quát lên: “Anh không được làm thế!”; ông Hùng cũng nhoài hết cỡ trên bàn chủ tọa để ngăn cản.

Trước đó, vị luật sư, sau khi trích dẫn rằng, Đảng và Chính phủ cũng đang xem xét Luật trưng cầu dân ý, đề nghị những người có mặt tại tọa đàm giơ tay biểu quyết xem ai ủng hộ, và không ủng hộ đề xuất tịch thu phương tiện giao thông của người say rượu, hay xe máy đi vào đường cao tốc mà Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia đề xuất và hiện đang gây nhiều tranh cãi.

Cả hai lần vị luật sư đề nghị biểu quyết thì cả hai lần ông bị hai vị đồng chủ tọa của buổi tọa đàm do Trung tâm Truyền thông Giáo dục cộng đồng (MEC) và Văn phòng luật sư Trần Vũ Hải tổ chức sáng 11-3 tại Hà Nội cản trở quyết liệt, dù có nhiều tràng pháo tay của người tham dự ủng hộ ông.

Nhiều tiếng lao xao nổi lên; thậm chí có tiếng hô vang lên “Đề nghị anh Trần Vũ Hải không nên sợ hãi đến vậy” để phản đối hành động ngăn cản của ông Hải với vị luật sư.

Tuy nhiên, sau những phản ứng gay gắt của hai đồng chủ tọa cuộc tọa đàm mang tên “Tịch thu phương tiện: Pháp lý và thực tiễn”, vị luật sư đã không thể thực hiện được ý định của mình.

Diễn biến này xảy ra gần cuối của cuộc tọa đàm, và nó cho thấy đề xuất trên của Ủy ban đã gây ra sự chia rẽ như thế nào trong xã hội.

Trước đó, ông Hùng đã “rào trước” trong lời phát biểu khai mạc: “Trước khi nói bất kỳ điều gì, tôi xin thông báo: Thứ nhất, về kiến nghị của Ủy ban An toàn Giao thông quốc gia, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có chỉ đạo giao cho Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Công An, Bộ Tư Pháp, và các cơ quan, bộ ngành khác tiếp nhận, xử lý và báo cáo Chính phủ trước ngày 31-3-2015. Như vậy, chúng tôi khẳng định: kiến nghị của Ủy ban An toàn Giao thông quốc gia đã có cơ quan tiếp nhận và xử lý là bộ Giao thông vận tải”.

Ông giải thích về đề xuất tịch thu xe vi phạm – đề xuất nặng nhất và gây nhiều tranh cãi nhất: “Tại sao phạt nặng thế? Đề xuất chế tài để hướng tới mục tiêu bảo vệ tính mạng, đời sống, tài sản, cơ hội được chăm sóc gia đình mình... cho người tham gia giao thông”.

Trước một câu hỏi về cá nhân của phóng viên: “Khi say rượu ông có lái xe không”, vị phó chủ tịch Ủy ban – sau khi làm những động tác tỏ vẻ bất bình – khẳng định: “Không”. Ông nói, lần say rượu gần đây nhất, ông đã gọi điện thoại cho vợ, dù vợ đang mang thai 7 tháng, đến đón, như để chứng minh cho thông điệp “Đã uống rượu bia thì không lái xe”  mà ông đề nghị các nhà báo lưu tâm trong tọa đàm.

Quan điểm của ông Hùng, tất nhiên là được ông Trần Vũ Hải đồng tình. Sau khi trích dẫn hàng loạt các văn bản pháp luật, ông Hải nói: “Cá nhân tôi cho rằng, về cơ bản đề xuất của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia không trái Hiến pháp, Luật dân sự, phù hợp luật xử lý vi phạm hành chính”.

Ông ví von: “Uống rượu mà lái xe thì phải coi như cầm cả súng liên thanh, hay lựu đạn đã mở chốt… Rất nguy hiểm”.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương tỏ vẻ ủng hộ: “Cá nhân tôi trân trọng đề xuất của Ủy ban. Tôi cho đề xuất là có cơ sở. Với tư cách đại biểu Quốc hôi, tôi thấy không có lý do gì không đưa các đề xuất đó vào thực tiễn để giúp điều chỉnh hành vi vi phạm pháp luật”.

Ông Cương khẳng định, uống rượu bia khi điều khiển phương tiện khi ra đường là có thể giết người.

Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến phản đối đề xuất tịch thu phương tiện.

Ông Phan Hữu Thư - nguyên Giám đốc Học viện Tư pháp nói, ông đề nghị không tịch thu phương tiện ngay lập tức, mà chỉ tịch thu sau khi người lái đã vi phạm luật giao thông nhiều lần trước đó.

Ông Thư băn khoăn, liệu đề xuất này có đi ngược lại chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về xóa đói giảm nghèo khi, chẳng hạn, một gia đình nghèo chỉ có 1 chiếc xe trị giá 5 triệu đồng để mưu sinh nhưng lại bị tịch thu.

“Có nhiều điểm Ủy ban chưa tính toán hết được, nếu vội thì hỏng việc”, ông Thư nói.

TS. Đồng Xuân Thành, nguyên giảng viên Đại học Công nghiệp TPHCM đồng tình: “Chưa thể thực hiện việc bắt giữ xe vì phải tính đến tính khả thi trong thực tế như thế nào? Nó sẽ rất phức tạp, người ta có thể lợi dụng để bắt xe, tùy tiện giam giữ xe…? Chưa có phán quyết của tòa thì chưa thể kết luận có tội”.

Theo Trung tâm MEC, kết quả khảo sát trên mạng OtoFun cho thấy có 1.407/1.718 ý kiến không đồng ý giải pháp này; Diễn đàn nhà báo trẻ trên mạng Facebook có 75,7% ý kiến không ủng hộ; khảo sát của nhiều tờ báo cho thấy, đa số ý kiến đều chỉ ủng hộ giải pháp tăng mức xử phạt (bằng tiền) và không ủng hộ việc tịch thu phương tiện.

Tuy nhiên, điểm quan trọng nhất là hình thức pháp lý của đề xuất thu xe lại không được làm rõ tại buổi tọa đàm, là nó sẽ là Nghị định, Thông tư, hay Quyết định.

Trong văn bản kiến nghị về đề xuất này lên Chính phủ vào tháng 2 vừa qua, Phó chủ tịch thường trực Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Đinh La Thăng chỉ kiến nghị Chính phủ giao cho Bộ Giao thông, và Bộ Công an “có văn bản” để hướng dẫn việc thực hiện vào ngày 15-3, tức là khoảng thời gian rất gấp.

Trao đổi với Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online, đại biểu Cương cũng tỏ vẻ bối rối về hình thức của văn bản pháp lý có ảnh hưởng đến nhiều người dân này.

“Tôi cũng không rõ, nhưng tôi sẽ kiến nghị với anh Thăng (Đinh La Thăng) ra Nghị định”, ông nói.

Thế nhưng, Nghị định thì phài do Chính phủ ban hành. Nếu muốn pháp chế hóa đề xuất dưới hình thức Nghị định, văn bản này sẽ phải tuân thủ một số quy trình như lập ban soạn thảo, lấy ý kiến nhân dân, trình Bộ Tư pháp,… trước khi trình Chính phủ xem xét thông qua – quy trình gần như thiếu vắng trong quá trình của soạn thảo đề xuất của Ủy ban.